DISTRIBUIRANI SISTEMI UPRAVLJANJA SA PROGRAMABILNIM LOGIČKIM KONTROLERIMA - Slobodan Lubura, Milica Ristović, Krstić Dejan Jokić

Udžbenik „Distribuirani sistemi upravljanja sa programabilnim logičkim kontrolerima“ prvenstveno je namijenjen studentima Elektrotehničkog fakulteta u Istočnom Sarajevu iz oblasti distribuiranih sistema upravljanja u kojima programabilni logički kontroleri (PLK) zauzimaju dominantno mjesto.

Udžbenik u potpunosti pokriva sve nastavne jedinice u okviru predmeta „Programabilni logički kontroleri” na II ciklusu studija. Smatramo da udžbenik može korisno poslužiti studentima za usvajanje znanja iz oblasti distribuiranih sistema upravljanja, ali i projektantima, inženjerima, tehničkom osoblju na održavanju procesne opreme i svima ostalima koji se bave automatizacijom industrijskih procesa, gdje distribuirani sistemi upravljanja zauzimaju sve veću, gotovo dominantnu ulogu. Iako je nezahvalno isticati nekog proizvođača PLK, oprema koju posjedujemo u laboratorijama Elektrotehničkog fakulteta u Istočnom Sarajevu bazirana je na Simensovoj S7-200 i S7 300 seriji PLK i to je bio jedini razlog da se prilikom opisa sastavnih komponenti PLK kao digitalnog elektronskog sistema koji je projektovan za upotrebu u industrijskom okruženju istaknu specifikacije pomenutih serija PLK. Takođe, oprema od istog proizvođača korištena je za realizaciju AS-i i PROFIBUS mreža u okviru laboratorijskih vježbi iz predmeta „Programabilni logički kontroleri” na II ciklusu studija pa je u poglavljima ovog udžbenika u kojima su opisane ove mreže dat kratak opis ove opreme. U prva četiri poglavlja udžbenika posvećena su PLK kao procesnim računarima posebne namjene koji su projektovani za upotrebu u industrijskom okruženju. U prvom poglavlju dat je kratak istorijski razvoj PLK kao i njegova osnovna funkcionalna struktura. U drugom poglavlju opisane su osnovne komponente PLK gdje je akcenat stavljen na opis diskretnih i analognih U/I modula, koji se u praksi najviše koriste. U trećem poglavlju opisane su konfiguracije PLK i načini adresiranja U/I modula, a u četvrtom poglavlju opisani su uređaji za programiranje PLK i njihov način povezivanja sa PLK. Materija izložena u ovim poglavljima obuhvata i veći dio nastavnih jedinica u okviru predmeta „Procesni računari” i „Računarsko upravljanje procesima” na Elektrotehničkom fakultetu u Istočnom Sarajevu na I ciklusu studija. Nadamo se da će navedena poglavlja znatno olakšati studentima savladavanje nastavnih jedinica iz pomenutih predmeta. Peto poglavlje posvećeno je AS-i komunikacionom interfejsu. Nakon kratkog istorijskog pregleda i specifikacija AS-i komunikacionog interfejsa, dat je opis svih komponenti jedne AS-i mreže. Zatim slijedi opis principa rada AS-i komunikacije i informacionog modela. Na kraju poglavlja opisane su specifičnosti realizacije AS-i mreže u SIMATIC S7 okruženju sa primjerom distribuiranog sistema upravljanja sa AS-i mrežom. Šesto poglavlje posvećeno je PROFIBUS komunikacionom interfejsu. Na početku poglavlja je izložen kratak istorijski pregled razvoja PROFIBUS interfejsa, a zatim zastupljenost PROFIBUS komunikacionih servisa u OSI referentnom modelu. Zatim slijede opisi fizičkog nivoa veze na PROFIBUS mreži, komponenti PORFIBUS DP mreža, topologija PROFIBUS DP mreža i verzija PROFIBUS DP komunikacionih protokola. Poglavlje se završava specifičnostima realizacija PROFIBUS DP mreže u SIMATIC S7 okruženju sa primjerom distribuiranog sistema upravljanja sa PROFIBUS DP mrežom.