Funkcionalne karakteristike saobraćajnica - Mehmed Bublin

Funkcije saobraćajnica su od fundamentalnog značaja za njihovo planiranje, projektovanje, izvođenje i eksploataciju. U dosadašnjoj teoriji i praksi nije bio dovoljno razvijen jedinstven pristup u tretiranju funkcija saobraćajnica. Naglasak je u velikoj meri bio (a i danas je tako) na tretiranju saobraćajnica kao građevinskog objekta, i u tom kontekstu najveća pažnja teorije i prakse posvećena je tom aspektu. Saobraćajnice imaju brojne funkcije koje veoma značajno utiču na odvijanje života i rada ljudi, kao i razvoj prostora i društva u cjelini. Promjenom parametara saobraćajnice (radijus, nagib, brzina vožnje, širina i dr.) mijenjaju se i funkcionalne karakteristike saobraćajnica.

Polazište u koncipiranju saobraćajnica bazira se na njihovoj ulozi u dostupnosti (pristupačnosti) pojedinih područja i društveno-ekonomskom razvoju. Za planirane ili postojeće saobraćajnice neophodno je provjeriti da li one zadovoljavaju zahtjevane kapacitete, nivoe usluge, brzine i sigurnost saobraćaja. Kod postojeće saobraćajne mreže upravo provjera ovih funkcija omogućuje opredjeljenje, odnosno donošenje odluka o neophodnim intervencijama na mreži. Saobraćajnice trebaju da zadovolje i uslove sigurnosti saobraćaja jer ova pitanja postaju sve značajnija, obzirom na broj žrtava i materijalnih šteta koje se pojavljuju kroz saobraćajne nezgode. Stoga se već donose propisi u mnogim zemljama o obaveznoj procjeni planiranih i postojećih saobraćajnica sa aspekta sigurnosti.

Zaštita okoline i uklapanje u pejzaž su zahtjevi novijeg datuma kojima se sve više pridaje značaj i koji postaju obavezan sastavni dio planske i projektne dokumentacije. U ovoj knjizi su upravo tretirani istaknuti aspekti funkcionalnih karakteristika saobraćajnica. Ekonomski aspekti koji se odnose na troškove saobraćaja i rentabilnost ulaganja u razvoj saobraćajnica prisutni su duži period i u ovoj oblasti razvile su se brojne metode, tako da je to najznačajnije područje koje je već dosta dobro zastupljeno u postojećoj Literaturi i tretira se kao jedna od osnovnih funkcionalnih karakteristika.

Parametri saobraćajnica pri projektovanju izabiru se na osnovu propisa. Nakon izrađenih više varijanti vrši se izbor optimalne. Na ovaj način se izabire i varijanta sa povoljnim funkcionalnim karakteristikama. Nakon izbora optimalne varijante neophodno je ponovo izvršiti provjeru funkcionalnih karakteristika. Na ovaj način obezbjeđuje se procedura za izbor parametara saobraćajnica sa najpovoljnijim funkcionalnim karakteristikama.

Sadržaj:

Uticaj saobraćajnica na prostorni i društveno-ekonomski razvoj
Kapacitet, nivo usluge i brzine cestovnih saobraćajnica
Troškovi saobraćaja
Saobraćajna infrastruktura i sigurnost saobraćaja
Okolinske funkcije saobraćajnica
Uklapanje saobraćajnica u pejzaž
Višekriterijalno vrednovanje projekata (izbor optimalne varijante)
Zaključna razmatranja.